“Wraz z życiem pojawia się zamieszanie i chaos. Ale to z chaosu gwiazdy się rodzą” – cytat Osho współbrzmi z przekazem książki “ADHD. Twój mózg jest OK.” Jej autorką jest pani doktor Tamara Rosier, która na przykładach konkretnych osób rzuca światło na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi w praktyce i codziennym, pragmatycznym życiu. Choć na rusztowaniu zbudowanym z licznych opisów sytuacji klientów opiera się niemal cała lektura, z pętli powtórzeń wniosków, wskazówek, rekomendacji można wyciągnąć kilka cennych lekcji.
Zamęt myśli, emocji w umysłach zdiagnozowanych jako dotknięte zaburzeniem neurorozwojowym rozpowszechnionym pod akronimem ADHD nie jest kwestią wyboru, zaniedbania, a odzwierciedleniem odmiennej organizacji strukturalno- funkcjonalnej mózgu. Osoby z deficytem uwagi mają przewagę w myśleniu dywergentnym, a oszlifowany potencjał zakwita w postaci kreatywnych, nieszablonowych, błyskotliwych idei. Paradoks natury bycia osób z ADHD polega na tym, że łatwo się rozpraszają podczas zadań rutynowych, nudnych, ale silnie koncentrują na wyzwaniach, które splatają się z ich hobby, zainteresowaniami. Mogą wyróżniać się w dziedzinach, którymi się pasjonują, dowodząc, iż potrafią ujarzmić koncentrację i cierpliwość. Zarządzanie czasem generuje również nie lada wyzwanie. Godziny, minuty, sekundy są metaforycznie zdefiniowane jako "galaretowato- papkowata kula czasomasy", co wyraża zniekształcone percypowanie upływających interwałów czasowych. Inną pułapką myślową, w jaką wpadają jednostki z zaburzeniem, którego anglojęzyczna nazwa brzmi attention deficit hyperactivity disorder, jest ich perfekcjonizm. Nie podejmują oni działań w obawie przed porażką, która obciążyłaby ich psychikę źle znoszącą perspektywę wykonania czegoś nie tak, jak należy. Z tego też powodu często prokrastynują, odkładają zadania na potem, mierząc się w następstwie z presją czasu.
Autorka podkreśla niejednorodne pochodzenie ADHD. Klasyfikuje przyczyny na neurobiologiczne, psychologiczne, środowiskowe i społeczne, które mogą przyczyniać się do wzmożonego ujawniania się symptomów zaburzenia. W analizie problemów swych klientów wielokrotnie zaznacza, że dzięki skrupulatnemu poznaniu powodu zapalającego iskrę negatywnych emocji, utraty kontroli nad sobą, niezawodniej można dobrać terapię behawioralną czy w ostateczności leczenie medykamentami. Zgromadzone trudności i szkopuły, przed którymi stoją konkretni pacjenci, nie są unikalne wyłącznie dla ADHD. Czytelnik neurotypowy zatem również może się utożsamić z ich charakterystyką i zaczerpnąć pomysłów, jakimi metodami dotrzeć do efektywnego rozwiązania.
Choć w mym odczuciu “ADHD. Twój mózg jest OK” imituje autoreklamę mającą zwabić jeszcze więcej zwolenników usług pani doktor, uporządkowane tematycznie rozdziały czyta się szybko i swobodnie z racji zastosowania przystępnego, zrozumiałego i wpływającego na wyobraźnię języka. Akcentując zalety książki, wspomnę o szczytnym celu, jaki wybrzmiewa z tekstu- by zapobiegać rozpanoszonej skłonności u części społeczeństwa z zawężoną percepcją i świadomością do nadawania negatywnych etykiet osobom z ADHD. Nie jest napisana z admirowaną przeze mnie naukową, fachową wnikliwością, ale zachęca poniekąd do zgłębienia aktualnej wiedzy na temat ADHD, sięgając do innych źródeł.
Powołując się na szczegółowo i dokumentnie opracowany artykuł (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5391018/), przytoczę kilka frapujących faktów. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi to zaburzenie neurorozwojowe, polegające na tym, że osoby nim dotknięte wykazują znacznie większą nadaktywność motoryczną, impulsywność, a także problemy z utrzymaniem należytej uwagi. Etiologia ADHD jest zróżnicowana, heterogenna, co utrudnia personalizację leczenia niefarmakologicznego lub farmakologicznego. Za ogólną przyczyną wystąpienia tego stanu neurologicznego stoi nieprawidłowy rozwój neuronalny obejmujący takie procesy jak: neurogeneza, synaptogeneza, mielinizacja oraz proliferacja i migracja neuronów i komórek gleju.
Eksperymenty porównawcze, które zestawiają ludzi o prawidłowo funkcjonującym mózgowiu i zdiagnozowanych jako osoby z ADHD, prowadzą do konstatacji, iż istotnym predyktorem różnic jest neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego (BDNF). Jest to neurotrofina o wysokiej ekspresji w mózgu, której największa koncentracja znajduje się w hipokampie i korze mózgowej. Odgrywa nieopisaną rolę w rozwoju neuronów i synaptogenezie. Jej niski poziom koreluje z nieco mniejszą objętością mózgu pacjentów z ADHD (niższa objętość istoty białej, kory mózgowej w płacie czołowym i ośrodkach związanych z funkcjami wykonawczymi oraz skupieniem). Badania obrazowe mózgowia pokazują, że u dzieci występuje nietypowa łączność w układzie nagrody. Istnieje bowiem silniejsze powiązanie między jądrem półleżącym a korą przedczołową, co implikuje zwiększoną impulsywność.
Czy to należy uznać za wyrok? Absolutnie nie. Tamara Rosier przekonuje, że większość zakłóceń w umyśle osób dotkniętych ADHD to kwestia konsekwentnego wypracowania, wyrobienia w sobie nawyków, ułożenia szczebli drabiny zdrowia emocjonalnego, zrewidowania niewłaściwego, przesadnie krytycznego mniemania o sobie, polepszania wydajności w działaniach.
Reasumując, twórczyni prezentuje w swej książce złożoność zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z perspektywy integrującej osobiste doświadczenia i spostrzeżenia, historie podopiecznych, doniesienia z dziedziny psychologii. “ADHD. Twój mózg jest OK” oferuje wszechstronne spojrzenie na ADHD, kwestionując stereotypowe, błędne przekonania i przynosząc skuteczne strategie radzenia sobie z nim.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz