"Pejzaż moralny" - Sam Harris

 "Pejzaż moralny" to pewnego rodzaju manifest przywracający wolność moralności spętanej więzami religii, a także wyuczonym społeczno-kulturowym powszechnikom głęboko, lecz błędnie inkrustującym światopogląd. Książka Sama Harrisa to pokaźne, obszerne źródło wiedzy dotyczącej pochodzenia, uwarunkowań biologicznych moralności, pozwalające z autorefleksją dryfować po oceanie subiektywizmu epistemologicznego. 

Rozważania, czyli wędrówkę po szczytach i dolinach rozpościerającego się w umyśle pejzażu myśli, rozpoczynamy od pojęcia dobrostanu. Nie da się wykluczyć, iż zależy to od kwestii indywidualnych, w tym jednak rodzi się pytanie, czy są one w większej mierze wrodzone, czy nabywane w trakcie życia, determinowane przez wychowanie, otoczenie, warunki środowiska. Bezpośredni przekład biologii mózgu na umysł prowadzi jednak do konstatacji, że osiąganie dobrostanu jednostki i społeczeństwa sprzężone jest z ewolucyjnymi przystosowaniami.

"Pejzaż moralny" jest zachętą do dotarcia do prawdy moralnej drogą czystej nauki wolnej od wierzeń i religii, a za to włączającej narzędzia nauki, sukcesy technologii do precyzyjnego obrazowania efektów eksperymentów unaoczniających wnioski. 

Autor skrupulatnie przetrząsa wyniki badań, zasoby wiedzy, empiryczne, aposterioryczne dane, logiczne analizy, przytaczając informacje klarujące immanentność ludzkiej moralności i jej związek z neurobiologią. W poszczególnych rozdziałach prześledzić można korelacje między zachowaniem moralnym a osobowością, emocjami, ateizmem, psychopatią, altruizmem, egoizmem, szczęściem. Warto przystanąć wzrokiem przy omówieniu warunków życia w państwie a jego stopniem zlaicyzowania, roli przyśrodkowej kory przedczołowej oraz dylematom, których rozwiązanie wybiega poza ścisłe ramy dobra i zła.

Nie da się odeprzeć koncepcji, że na moralność należy dziś patrzeć w kontekście rosnącej wiedzy o umyśle. "Pejzaż moralny" Sama Harrisa to panaceum na ignorancję tego faktu.